Çin’de milyonlarca insan internet kullanıyor. Birçok Çinli, Çin Komünist Partisi’nde yaşanılan yolsuzlukların da aralarında bulunduğu birçok konuda şikayetlerini dile getirmek için sosyal medya uygulamalarını kullanıyor. Çin Komünist hükümeti ise bu tür uygulamaları, yerel yasalara aykırı veya sosyal düzene zarar veren içeriklerin kullanılması veya paylaşılması nedeniyle ulusal güvenlik açısından tehlikeli buluyor. Bu nedenle Çin yönetimi, her geçen gün vatandaşlarının internet kullanım özgürlüklerini daha çok kısıtlıyor. Ülkede halihazırda dünyanın her tarafında milyarlarca kullanıcıya sahip Facebook, Twitter, Youtube ve İnstagram gibi sosyal medya uygulamalarına erişim uzun zamandır kapalı. Bu yasağı aşmak için kullanıcılar, VPN gibi kullanıcıların yasaklı web sitelerine erişimlerini sağlayan uygulamaları kullanıyor.
Geçtiğimiz günlerde, Çin’deki internet kullanıcılarına, yasaklanmış sosyal medya uygulamalarına erişim sağlayan bir mobil uygulama, piyasaya sürülmesinden yalnızca bir gün sonra bütün platformlardan kaldırıldı.
Bu uygulamanın adı ise Tuber. Tuber, dünyanın sayılı,Çin’in ise en büyük internet güvenlik şirketlerinden biri olan Qihoo 360 tarafından, Android mobil işletim sistemine sahip telefonlar için tasarlandı.
Çin hükümeti destekli Global Times gazetesinden bir muhabir, Tuber uygulamasının 9 Ekim’deki lansmanı hakkında “Çin’in dünyaya açılması için büyük bir adım” diye tweet attı. Bir gün sonra ise, “Güncelleme: #Tuber artık bu öğleden sonra Huawei App Store’da artık mevcut değil” diye ekledi.
Bu uygulama sayesinde, kullanıcılar YouTube, Facebook ve Google gibi web sitelerine sınırlı şekilde erişim sağladı. Uygulama piyasaya sürüldükten sonra yaklaşık 5 milyon kez indirildi.
Uygulama, yasaklı sosyal medya uygulamalarına erişimlerini sağlamasından dolayı Çinli kullanıcılar tarafından çok sayıda övgü aldı.1 milyardan fazla kullanıcısı olan Çin’in en popülermesajlaşma uygulaması olanWeChat’te pek çok Çinli kullanıcı, Tuber’ı öven çok sayıda story (hikaye) paylaştı.
Tuber bir tuzak mıydı?
Tuber, YouTube’ninkine benzer bir logoya sahipti. Ana sayfasında YouTube videoları gösterilmekteydi. Sitenin bir başka bölümünde ise, kullanıcılara ülkelerinde yasaklanmış olan web sitelerine erişimleri sağlanmaktaydı.
Ancak, kullanıcılar bazı hassas içerikli konularda arama yapamadıklarını fark etti. Tuber uygulaması ile Youtube’de, son Hong Kong protestoları gibi hassas siyasi meselelerle ilgili ya da Çin lideri Xi Jinping hakkında arama yapmak isteyen kullanıcılar uygulamada hiçbir arama sonuçlarıyla karşılaşamadıklarını söyledi.
Kullanıcı sözleşmesindeki bazı şartlar da derin endişelere yol açtı. Tuber, sözleşmedeki şartlarda kullanıcıların hesaplarının askıya alınabileceğini ve kuralları ihlal ettikleri takdirde bilgilerinin güvenlik yetkilileriyle paylaşabileceğini belirtti. Şartlarda ayrıca kullanıcı bilgilerinin toplanması da yer almaktaydı.
Tuber kullanıcıları bu uygulamaya, kimlikleriyle bağlantılı olan ve konum takibine izin veren bir Çin telefon numarası üzerinden kaydolmak zorunda kalmışlardı. Uygulamanın kaldırıldığı gün ise kullanıcılar, Tuber’den uygulamanın bir “sistem yükseltmesinden geçtiğini” belirten bir mesaj aldılar.
Çinli bir blog yazarı, Çin hükümetinin, kullanıcıların yasaklı web sitelerine girmek için VPN gibi kimliklerinin tespit edilebilmesinin zorlaştığı uygulamaları kullanmaları yerine kimliklerinin daha kolay tespit edilebildiği bu tür uygulamaları kullanmalarını istediğini düşünüyor.
Uygulamanın tüm platformlardan kaldırılma emrinin Çin yönetimi tarafından verildiği ise henüz belli değil. Fakat birçok kişi, Tuber’in Çin yönetimi tarafından kaldırıldığı görüşünde hemfikir.
Tuber, Çin vatandaşlarına yasaklı web sitelerine ve sosyal medya uygulamalarına sınırlı erişim sağlamaya çalışan Çin’deki ilk uygulama değil. Yaklaşık bir yıl önce, Çin Sanayi ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı tarafından onaylanan Kuniao adlı bir mobil uygulama ile benzer bir çalışma yapılmıştı. Ancak birkaç gün içinde uygulama kaldırıldı.